بررسی میزان شکست DNA اسپرم

15 - 10 درصد از زوجین علیرغم تلاش برای بچه‌دار شدن قادر به داشتن فرزند نبوده و به عنوان زوج نابارور شناخته می‌شوند که علت نیمی از این موارد ناباروری فاکتور مردانه می‌باشد. بخش عمده ناباروری مردان مربوط به اسپرم غیرطبیعی است. لذا این افراد کاندید استفاده از روش‌های کمک باروری مانند IVF و ICSI بوده و ممکن است به کرات این درمان‌ها را تجربه کرده و با شکست مواجه شده باشند. یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت لقاح خارج رحمی، سلامت DNA اسپرم است. مطالعات مختلف نشان می‌دهد که هر چه کیفیت اسپرم پایین‌تر باشد سلامت DNA اسپرم هم با مشکلات بیشتری مواجه است. لذا با توجه به اینکه افراد دارای اسپرم معیوب و همچنین در موارد ناباروری با علت نامشخص کاندید استفاده از روش‌های کمک باروری می‌شوند و در آن‌ها آسیب موجود در DNA اسپرم این مردان، منجر به عدم موفقیت در درمان می‌گردد، لذا قبل از انتخاب روش درمانی مناسب نیاز به ارزیابی میزان شکست DNA اسپرم (SDFA) می‌باشد. در بسیاری از این موارد در صورت مشخص بودن وجود آسیب در DNA اسپرم با انجام درمان مناسب امکان بهبود کیفیت اسپرم فراهم می‌باشد. بنابر این آزمایش SDFA به منظور ارزیابی سلامت DNA اسپرم انجام می‌گردد. این آزمایش روش مطمئنی برای بررسی سلامت DNA اسپرم است که به شناسایی افرادی که ممکن است در معرض خطر ایجاد یک بارداری ناسالم باشند، کمک می‌کند. آگاهی از سلامت DNA اسپرم به تشخیص بالینی و درمان ناباروری مردان کمک می‌نماید و ارزش زیادی در موفقیت روش‌های درمان آن‌ها دارد. این آزمایش برروی اسپرم تازه و یا فریز شده انجام می‌شود و روش موثری برای بررسی هزاران اسپرم موجود در مایع منی می‌باشد.

مزایای آزمایش بررسی میزان شکست DNA اسپرم:

سطح فراگمنتاسیون DNA اسپرم با آمار حاملگی و سقط‌های پس از ICSI, IVF, IUI ارتباط دارد.

SDFA

فراگمنتاسیون DNA اسپرم به ظاهر تاثیری در لقاح یا مراحل اولیه تقسیم جنین ندارد سلامت DNA اسپرم در زمان روشن شدن ژنوم پدری و مرحله بلاستوسیست تاثیر می‌گذارد. فراگمنتاسیون DNA در مردان با اسپرم معیوب و نابارور بیشتر است البته در مردان به ظاهر سالم هم دیده می‌شود.

سلامت DNA اسپرم و بارداری

بارداری‌های سالم و طبیعی برای زوج‌هایی که مرد از اسپرم‌‌های دارای میزان شکست DNA برخوردار است نیز اتفاق می‌افتد، اما وجود اسپرم‌های معیوب این شانس را کاهش می‌دهد. هر چقدر که تعداد اسپرم‌های با فرگمنتاسیون DNA بیشتر باشد، شانس بارداری سالم و موفق نیز به همان اندازه کاهش می‌یابد. جنین‌‌های حاصل از اسپرم‌های با DNA آسیب دیده از پیش آگهی خوبی برخوردار نمی‌باشند و احتمال رشد آن‌ها و نیز شانس لانه‌گزینی‌شان کم می‌شود.

شواهد نشان می‌دهد که در صورت تشکیل جنین با اسپرم‌های دارایDNA آسیب دیده می‌تواند منجر به شروع القای اپوپتوز و جهش‌هایی شود که نتیجه آن توقف جنین قبل از مرحله بلاستوسیست، سقط و ناهنجاری‌های مادرزادی است. به دلیل آنکه تخمک می‌تواند آسیب‌های DNA اسپرم را تا حد زیادی ترمیم کند، تخمک‌های گرفته شده از زنان جوان‌تر شانس ایجاد جنین‌های سالم‌تر را بیشتر می‌کند.

عوامل ایجاد کننده قطعه قطعه شدن DNA اسپرم:

استرس اکسیداتیو، عفونت، لکوسیتواسپرمی، بیماری تب زا، بالا رفتن دمای بیضه، رژیم غذایی، استفاده از دارو بویژه آنتی بیوتیک، سن بالا، واریکوسل، استفاده از دخانیات، تابش‌گیری از پرتوهای یون‌ساز مانند پرتو ایکس و گاما، قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های محیطی و شغلی.

درمان:

بعضی از موارد قطعه قطعه شدن DNA اسپرم قابل درمان نمی‌باشد اما اگر آسیب به DNA اسپرم ناشی از رادیکال‌های آزاد باشد، تغییر در سبک زندگی و استفاده از رژیم‌های غذایی خاص می‌تواند به کاهش استرس اکسیداتیو کمک نماید. درمان عفونت‌ها با آنتی بیوتیک و درمان واریکوسل نیز باعث کاهش فراگمنتاسیون DNA اسپرم می‌شود. آزمایش مجدد سه ماه پس از آزمایش اول جهت بررسی میزان کاهش فرگمنتاسیون لازم می‌باشد.

مواردی که درخواست SDFA اهمیت دارد:

مردان مبتلا به ناباروری با علت نامشخص

مردان مبتلا به اولیگو آستنوتراتواسپرمی (OAT)

مردان با سابقه انجام درمان‌های ناموفق کمک باروری مانندIVF و ICS

بررسی کارایی درمان‌های دارویی در مردان

مردان خواهان داشتن فرزند به دنبال یک یا چند دوره شیمی درمانی

سابقه توقف در رشد جنین (Arrested embryo development)

سابقه رشد ضعیف جنین (Poor blastocyte develompment )

مردان با سن بالا

سقط مکرر جنین در خانم

مردان مبتلا به واریکوسل

مردان در تماس با مواد سمی و آلودگی‌های محیطی

مایع منی حاوی اسپرم‌های غیر طبیعی و با تعداد کم در مردان